Kultowe modele

Autobusy SAN

Autobusy SAN produkowane były w Sanockiej Fabryce Autobusów w latach 1957 – 1974. Z taśm produkcyjnych zjechało ponad 40.000 sztuk tego typu „samochodów podróżniczych”. Kolejne modele z  rodziny SAN: H-01, H-25, H-27 oraz H-100 produkowane były w wersjach przeznaczonych zarówno do komunikacji międzymiastowej (oznaczonych literą „A”) jak i miejskiej (oznaczonych literą „B”). Dokumentacja konstrukcyjna pierwszego modelu SAN H-01 powstała w Biurze Konstrukcyjnym Przemysłu Motoryzacyjnego w Warszawie. Wszystkie następne modele opracowane zostały już przez sanockich konstruktorów i technologów. Wprowadzane w nich były nowe rozwiązania, które unowocześniały autobusy, wpływały na poprawę bezpieczeństwa, komfortu podróżowania i pracy kierowcy oraz na poprawę estetyki. Zwiększała się również żywotność pojazdów: ze 100 tyś. km do 400 tyś. km przebiegu (do momentu wycofania z eksploatacji).

 

SAN H-01

Długość – 9320 mm
Masa własna – 4850 kg
Silnik – STAR, moc 85 KM, umieszczony z przodu
Nadwozie – samonośne
Ilość miejsc siedzących/ stojących: „A” 43 (w tym 8 składanych w przejściu) / 0,      „B” 33 / 17
Prędkość maksymalna – 80 km/h

 

SAN H-25

Długość – 9320 mm
Masa własna – 5500 kg
Silnik – STAR, moc 95 – 105 KM, umieszczony z przodu
Nadwozie – samonośne
Ilość miejsc siedzących/ stojących: „A” 36 / 13, „B” 33 / 17
Prędkość maksymalna – 80 km/h

 

SAN H-27

Długość – 9320 mm
Masa własna – 5800 kg
Silnik – STAR, moc 100 KM, umieszczony z przodu
Nadwozie – samonośne
Ilość miejsc siedzących/ stojących: „A” 36 / 13, „B” 33 / 17
Prędkość maksymalna – 80 km/h

 

SAN H-100

Długość – 8700 mm
Masa własna – 6000 kg
Silnik – STAR, moc 100 – 105 KM, umieszczony z przodu
Nadwozie – osadzone na ramie podłużnicowej
Ilość miejsc siedzących/ stojących: „A” 33 / 8, „B” 19 / 41
Prędkość maksymalna –  93 km/h

 

Autobusy AUTOSAN H9

Analizy produkcyjne przeprowadzone na początku lat 70-tych XX w. wykazały, że dalsze unowocześnianie konstrukcji autobusów z serii SAN stało się ekonomicznie i technicznie nieuzasadnione. Podjęte zostały prace nad zupełnie nowym pojazdem. W ich wyniku, w 1973 roku, do produkcji seryjnej wszedł autobus AUTOSAN H9. Zastosowane w nim rozwiązania techniczne stanowiły zasadniczy postęp w rozwoju konstrukcji i dorównywały ówczesnym standardom na świecie. AUTOSAN H9 produkowany był zarówno w wersji międzymiastowej jak i miejskiej.

W porównaniu do swoich poprzedników charakteryzował się szeregiem nowatorskich rozwiązań i zastosowań:
– silnik licencyjny umieszczony z tyłu pojazdu, o zwiększonej mocy,
– łatwy dostęp do silnika i osprzętu dzięki zastosowaniu podnoszonej do góry klapy tylnej,
– zastosowanie rur prostokątnych na szkielet nadwozia, właściwe zabezpieczenie antykorozyjne, gruntowanie zanurzeniowe, nowoczesny lakier piecowy – rozwiązania zwiększające żywotność pojazdu,
– zwiększenie ilości miejsc pasażerskich do 37 siedzących i 10 stojących w wersji międzymiastowej oraz 24 siedzących i 46 stojących w wersji miejskiej,
– poprawa warunków pracy kierowcy poprzez zastosowanie licencyjnej, synchronizowanej skrzyni biegów, wygodnego fotela, kierownicy ze wspomaganiem hydraulicznym,
– nowe aranżacje wnętrza zwiększające komfort podróżowania pasażerów.

 

Autobusy z serii AUTOSAN H9 produkowane były w latach 1973 – 2003. Mury fabryki opuściło ponad 58.000 szt. tego typu pojazdów. Autobusy H9 przechodziły szereg mniejszych lub większych modernizacji, które dostosowywały je do wymagań rynkowych. Eksploatowane były zarówno na rynku krajowym jak i w Azji, Afryce, Ameryce Południowej. Wyeksportowane zostały m.in. do Egiptu, Chin, Wietnamu, Ghany, Korei, Nigerii, Panamy, Ugandy, Kostaryki i krajów byłego ZSRR.

Pojazdy rodziny H9 produkowane były w wielu wersjach specjalnego przeznaczenia: autobus konferencyjny, laboratorium do badania skażenia środowiska, autobus dla kinematografii, autobus sanitarny, rentgenobus, autobus specjalistyczny dla Centrum Krwiodawstwa,poczta obwoźna, sklep, autobus szkolny.

 

Autobusy AUTOSAN przez lata były nieodłącznym elementem polskich krajobrazów. To właśnie o nich mówimy, że „przewoziły całą Polskę” i docierały w każdy zakątek naszego kraju. „Zagrały” w wielu polskich filmach i o nich kręcono filmy. Miały wielu zwolenników i zbierały bardzo dobre opinie zarówno wśród przewoźników jak i pasażerów. Niektóre z nich jeżdżą po polskich drogach do dnia dzisiejszego.